[Basic Japanese] Số đếm trong tiếng Nhật

Số đếm thông thường

Số 0

例　『れい』　「rei」
ゼロ　「zero」

- Trong tiếng Nhật, số 0 thường được mượn từ tiếng Anh là "Zero" thành ゼロ, ngoài ra còn dùng chữ kanji 例 『LINH』
- Trong số đếm thì người Nhật dùng ゼロ, còn 例 sẽ dùng nhiều trong từ ghép Kanji như: 零度　『LINH ĐỘ』　「reido」　0℃ (nhiệt độ không độ C)

Đếm từ 1 -> 10

Số	Hiragana	Romaji	Kanji
１	いち	ichi	一
２	に	ni	二
３	さん	san	三
４	し / よん	shi, yon	四
５	ご	go	五
６	ろく	roku	六
７	しち / なな	shichi, nana	七
８	はち	hachi	八
９	く / きゅう	ku, kyuu	九
１０	じゅう	juu	十

- Số 4, 7, 9 có 2 cách đọc, tuy nhiên phần lớn dùng よん cho số 4, なな cho số 7 và きゅう cho số 9

Đếm hàng CHỤC (11 -> 99)

Từ 11 -> 19, công thức đếm sẽ là:
じゅう juu　＋　ichi / ni / san / yon / go / roku / nana / hachi / kyuu]

Đếm 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90 công thức sẽ là:
ni / san / yon / go / roku / nana / hachi / kyuu ＋ じゅう juu

Đếm 21 -> 29 công thức sẽ là:
にじゅう nijuu ＋ ichi / ni / san / yon / go / roku / nana / hachi / kyuu

Đếm hàng 30, 40, ..., 90 công thức tương tự như trên

Ví dụ:
- 14: じゅうよん　『十四』　「juu-yon」
- 25: にじゅうご　『二十五』「nijuu-go」
- 80: はちじゅう　『八十』　「hachijuu」
- 92: きゅうじゅうに　『九十二』　「kyuujuu-ni」

Đếm hàng TRĂM

Số	Hiragana	Romaji	Kanji
１００	ひゃく	hyaku	百
２００	にひゃく	ni-hyaku	二百
３００	さんびゃく	san-byaku	三百
４００	よんひゃく	yon-hyaku	四百
５００	ごひゃく	go-hyaku	五百
６００	ろっぴゃく	rop-pyaku	六百
７００	ななひゃく	nana-hyaku	七百
８００	はっぴゃく	hap-pyaku	八百
９００	きゅうひゃく	kyuu-hyaku	九百

- Chú ý 300, 600, 800 có biến âm:
+ 300 san-byaku: "san" kết thúc là "n" nên có biến âm từ "h" -> "b"
+ 600 rop-pyaku: "roku" kết thúc là "ku" nên biến thành lặp cho dễ đọc
+ 800 hap-pyaku: "hachi" kết thúc là "chi/tsu" nên biến thành lặp cho dễ đọc
- Cách đếm: Đếm hàng trăm trước rồi tới hàng chục rồi hàng đơn vị
- Một vài Ví dụ:
+ 123: "một trăm" (ひゃく hyaku) "hai mươi ba" (にじゅうさん nijuu-san) → ひゃくにじゅうさん　『百二十三』　「hyaku-nijuu-san」
+ 369: "ba trăm" (さんびゃく sanbyaku) "sáu mươi chín" (ろくじゅうきゅう rokujuu-kyuu) →　さんびゃくろくじゅうきゅう　『三百六十九』　「sanbyaku-rokujuu-kyuu」
+ 850: "tám trăm" (はっぴゃく happyaku) "năm mươi" (ごじゅう gojuu) → はっぴゃくごじゅう　『八百五十』　「happyaku-gojuu」

Đếm hàng NGÀN

Số	Hiragana	Romaji	Kanji
１０００	せんく	sen	千
２０００	にせん	ni-sen	二千
３０００	さんぜんく	san-zen	三千
４０００	よんせんく	yon-sen	四千
５０００	ごせんく	go-sen	五千
６０００	ろくせん	roku-sen	六千
７０００	ななせん	nana-sen	七千
８０００	はっせん	hassen	八千
９０００	きゅうせん	kyuu-sen	九千

- Chú ý 3000, 8000 có biến âm:
+ 3000 san-zen: "san" kết thúc là "n" nên có biến âm từ "s" -> "z"
+ 8000 hassen: Biến âm thành lặp do "chi" đi trước "s"
- Cách đếm: Cứ đếm từng hàng một
- Một vài Ví dụ:
+ 1234: "1 ngàn" (せん sen) "hai trăm" (にひゃく ni-hyaku) "ba mươi bốn" (さんじゅうよん sanjuu-yon) -> せんにひゃくさんじゅうよん　『千二百三十四』　「sen-nihyaku-sanjuu-yon」
+ 8369: "Tám ngàn" (ろくせん rokusen) "ba trăm" (さんびゃく san-byaku) "sáu mươi chín" (ろくじゅうきゅう rokujuu-kyuu) -> ろくせんさんびゃくろくじゅうきゅう　『六千三百六十九』　「rokusen-sanbyaku-rokujuu-kyuu」

Đếm hàng VẠN

Số	Hiragana	Romaji	Kanji
１００００	いちまん	ichi-man	万
２００００	にまん	ni-man	二万
３００００	さんまん	san-man	三万
４００００	よんまん	yon-man	四万
５００００	ごまん	go-man	五万
６００００	ろくまん	roku-man	六万
７００００	ななまん	nana-man	七万
８００００	はちまん	hachi-man	八万
９００００	きゅうまん	kyuu-man	九万

- Chú ý là 1 vạn là ichi man chứ không phải là man như trường hợp đếm 1000 (sen)
- Một chú ý quan trọng nữa là khác với đếm số trong tiếng Việt, chúng ta thường gom 3 số lại với nhau từ phải qua trái rồi đếm (ví dụ 1000000 thì sẽ chia ra thành 1.000.000 để đếm). Tuy nhiên trong tiếng Nhật, chúng ta không gom 3 số mà là gom 4 số (ví dụ: 1000000 sẽ được chia ra thành 100.0000 để đếm)

Ví dụ:
+ 36812: "3 vạn" (さんまん sanman) "6 ngàn" (ろくせん rokusen) "tám trăm" (はっぴゃく happyaku) "mười hai" (じゅうに juu-ni) → さんまんろくせんはっぴゃくじゅうに　『三万六千八百十二』　「sanman-rokusen-happyaku-juuni」
- Đếm số lớn hơn, xem tại https://en.wikipedia.org/wiki/Japanese_numerals

Số đếm thuần Nhật

Người Nhật dùng cách đếm thuần Nhật trong nhiều trường hợp đếm với lượng từ chỉ đếm, ví dụ đếm "cái" (một cái, hai cái, ba cái, ...), đếm tầng (1 tầng, 2 tầng, 3 tầng, ...), đếm người (1 người, 2 người, ...), đếm tuổi (1 tuổi, 2 tuổi, ...). Tuy nhiên, nếu không chắc về lượng từ thích hợp thì hãy dùng つ tsu để đếm là an toàn nhất.

Chi tiết xem thêm tại http://akira.edu.vn/hoc-so-dem-trong-tieng-nhat-hieu-qua/, ở đây mình chỉ xin liệt kê 1 vài loại phổ biến nhất:

Đếm đồ vật nói chung

#	Hiragana	Romaji
1 cái	ひとつ	hitotsu
2 cái	ふたつ	futatsu
3 cái	みっつ	mittsu
4 cái	よっつ	yottsu
5 cái	いつつ	itsutsu
6 cái	むっつ	muttsu
7 cái	ななつ	nanatsu
8 cái	やっつ	yattsu
9 cái	ここのつ	kokonotsu
10 cái	とお	too
Mấy cái	いくつ	ikutsu

- Bắt đầu từ 11 trở đi trở về số đếm bình thường và lưu ý là không có tsu đằng sau

Đếm người

Công thức là: Số đếm ＋　にん　『人』「nin」

#	Hiragana	Romaji	Kanji
1 người	ひとり	hitori	一人
2 người	ふたり	futari	二人
3 người	さんいん	sannin	三人
4 người	よにん	yonin	四人
5 người	ごにん	gonin	五人
6 người	ろくにん	rokunin	六人
7 người	なんいん, しちにん	nananin, shichinin	七人
8 người	はちにん	hachinin	八人
9 người	きゅうにん	kyuunin	九人
10 người	じゅうにん	juunin	十人
Mấy người	なんにん	nannin

- Chú ý các biến thể ở 1, 2 và 4
+ 1: hitori không có nin
+ 2: futari không có nin
+ 4: yonin (lược bỏ 1 chữ "n"), tương tự cho các số 14, 24, 34, ... (Ví dụ: 14 = じゅうよにん 「juu-jonin」)

Đếm tuổi

Công thức là: Số đếm ＋　さい　『歳』　「sai」

- Chú ý các biến âm ở 1, 8 và 10
- Trường hợp đặc biệt 20 tuổi là hatachi

#	Hiragana	Romaji	Kanji
1 tuổi	いっさい	issai	一歳
2 tuổi	にさい	nisai	二歳
3 tuổi	さんさい	sansai	三歳
4 tuổi	よんさい	yonsai	四歳
5 tuổi	ごさい	gosai	五歳
6 tuổi	ろくさい	rokusai	六歳
7 tuổi	ななさい	nanasai	七歳
8 tuổi	はっさい	hassai	八歳
9 tuổi	きゅうさい	kyuusai	九歳
10 tuổi	じゅっさい	jussai	十歳
20 tuổi	はたち	hatachi	二十歳
Mấy tuổi	なんさい	nansai

Đếm tầng

Công thức là: Số đếm ＋　かい　『階』「kai」

#	Hiragana	Romaji
1 tầng	いっかい	ikkai
2 tầng	にかい	nikai
3 tầng	さんがい	sangai
4 tầng	よんかい	yonkai
5 tầng	ごかい	gokai
6 tầng	ろっかい	rokkai
7 tầng	ななかい	nanakai
8 tầng	はっかい	hakkai
9 tầng	きゅうかい	kyuukai
10 tầng	じっかい	jikkai
Mấy tầng	なんがい	nangai

- Chú ý các biến âm ở 1, 3, 6, 8 và 10
- "kai" biến âm thành "gai" khi trước nó kết thúc bằng "n" (san, nan --> sangai, nangai)
- Tầng trệt sẽ đước đếm là tầng 1, đếm tầng hầm sẽ dùng chữ ちか ở phía trước.

Ví dụ:
+ Tầng hầm thứ nhất: ちかいっかい　「chika-ikkai」

(Tham khảo từ nhiều nguồn)