LoginSignup
6
3

More than 5 years have passed since last update.

vba【二次元配列のマージソート】

Last updated at Posted at 2018-10-14

※この記事は以前はてぶで書いていた記事をqiitaに引っ越して書き直したものです。

旧記事↓
http://hakoniwahaniwa.hatenablog.com/entry/2017/03/30/220328

二次元配列のソートプログラムが必要なケース

基本的には複数列を順番に並び替える処理を行うケースにて必要となる。

プログラムを自前で書かなくても、ワークシートに二次元配列を張り付けて、Sortメソッドで並び替えるのが高速という記事は割とネットで調べると見つかる。

ただし以下のケースでは、Sortメソッドは使えない。

  • 二次元配列に並べ替えのキーとなる列以外の列に、object型のデータが含まれている場合
  • エクセルのシートの上限の列数や行数を超えた配列のソートをする場合
  • Sortメソッドは3列までソートできるが、4列以上ソートしたい場合

マージソートである必要性

  • 安定ソートだから。
  • 高速なクイックソート(不安定ソート)と同じ計算量(O(n log n))だから。
  • さらに、クイックソートみたいにピボットを選択することがないので、計算量は常に一定。

ソースコード

  • 処理速度はうまく書かれた(二次元配列のソート用の)クイックソートには及ばない。
  • うまく書かれたクイックソートの1.5倍程度処理時間がかかる。
  • メモリ使用量はクイックソートの3倍程度。

昇順に並び替える場合

Private Sub merge_sort2(ByRef arr As Variant, ByVal col As Long)
    Dim irekae As Variant
    Dim indexer As Variant
    Dim tmp1() As Variant
    Dim tmp2() As Variant
    Dim i As Long
    ReDim irekae(LBound(arr, 1) To UBound(arr, 1))
    ReDim indexer(LBound(arr, 1) To UBound(arr, 1))
    ReDim tmp1(LBound(arr, 1) To UBound(arr, 1))
    ReDim tmp2(LBound(arr, 1) To UBound(arr, 1))
    For i = LBound(arr, 1) To UBound(arr, 1) Step 2
        If i + 1 > UBound(arr, 1) Then
            irekae(i) = arr(i, col)
            indexer(i) = i
            Exit For
        End If
        If arr(i + 1, col) < arr(i, col) Then
            irekae(i) = arr(i + 1, col)
            irekae(i + 1) = arr(i, col)
            indexer(i) = i + 1
            indexer(i + 1) = i
        Else
            irekae(i) = arr(i, col)
            irekae(i + 1) = arr(i + 1, col)
            indexer(i) = i
            indexer(i + 1) = i + 1
        End If
    Next
    Dim st1 As Long
    Dim en1 As Long
    Dim st2 As Long
    Dim en2 As Long
    Dim n As Long
    i = 1
    Do While i * 2 <= UBound(arr, 1)
        i = i * 2
        n = 0
        Do While en2 + i - 1 < UBound(arr, 1)
            n = n + 1
            st1 = i * 2 * (n - 1) + LBound(arr, 1)
            en1 = i * 2 * (n - 1) + i - 1 + LBound(arr, 1)
            st2 = en1 + 1
            en2 = IIf(st2 + i - 1 >= UBound(arr, 1), UBound(arr, 1), st2 + i - 1)
            Call merge2(irekae, indexer, tmp1, tmp2, st1, en1, st2, en2)
        Loop
        en2 = 0
    Loop
    Dim ret As Variant
    ReDim ret(LBound(arr, 1) To UBound(arr, 1), LBound(arr, 2) To UBound(arr, 2))
    For i = LBound(arr, 1) To UBound(arr, 1)
        For n = LBound(arr, 2) To UBound(arr, 2)
            If IsObject(arr(indexer(i), n)) Then
                Set ret(i, n) = arr(indexer(i), n)
            Else
                ret(i, n) = arr(indexer(i), n)
            End If
        Next
    Next
    arr = ret
End Sub

Private Sub merge2(ByRef irekae As Variant, _
ByRef indexer As Variant, _
ByRef tmpArr() As Variant, _
ByRef tmpIndexer() As Variant, _
ByVal st1 As Long, _
ByVal en1 As Long, _
ByVal st2 As Long, _
ByVal en2 As Long)
    Dim j As Long
    Dim n As Long
    Dim i As Long
    For i = st1 To en2
        tmpArr(i) = irekae(i)
        tmpIndexer(i) = indexer(i)
    Next
    j = st1
    n = st2
    Do While (j < en1 + 1 Or n < en2 + 1)
        If n >= en2 + 1 Then
            irekae(j + n - st2) = tmpArr(j)
            indexer(j + n - st2) = tmpIndexer(j)
            j = j + 1
        ElseIf j < en1 + 1 And tmpArr(j) <= tmpArr(n) Then
            irekae(j + n - st2) = tmpArr(j)
            indexer(j + n - st2) = tmpIndexer(j)
            j = j + 1
        Else
            irekae(j + n - st2) = tmpArr(n)
            indexer(j + n - st2) = tmpIndexer(n)
            n = n + 1
        End If
    Loop
End Sub

降順にソート

Private Sub merge_sort2_desc(ByRef Arr As Variant, ByVal Col As Long)
    Dim irekae As Variant
    Dim indexer As Variant
    Dim tmp1() As Variant
    Dim tmp2() As Variant
    Dim i As Long
    ReDim irekae(LBound(Arr, 1) To UBound(Arr, 1))
    ReDim indexer(LBound(Arr, 1) To UBound(Arr, 1))
    ReDim tmp1(LBound(Arr, 1) To UBound(Arr, 1))
    ReDim tmp2(LBound(Arr, 1) To UBound(Arr, 1))
    For i = LBound(Arr, 1) To UBound(Arr, 1) Step 2
        If i + 1 > UBound(Arr, 1) Then
            irekae(i) = Arr(i, Col)
            indexer(i) = i
            Exit For
        End If
        If Arr(i + 1, Col) > Arr(i, Col) Then
            irekae(i) = Arr(i + 1, Col)
            irekae(i + 1) = Arr(i, Col)
            indexer(i) = i + 1
            indexer(i + 1) = i
        Else
            irekae(i) = Arr(i, Col)
            irekae(i + 1) = Arr(i + 1, Col)
            indexer(i) = i
            indexer(i + 1) = i + 1
        End If
    Next
    Dim st1 As Long
    Dim en1 As Long
    Dim st2 As Long
    Dim en2 As Long
    Dim n As Long
    i = 1
    Do While i * 2 <= UBound(Arr, 1)
        i = i * 2
        n = 0
        Do While en2 + i - 1 < UBound(Arr, 1)
            n = n + 1
            st1 = i * 2 * (n - 1) + LBound(Arr, 1)
            en1 = i * 2 * (n - 1) + i - 1 + LBound(Arr, 1)
            st2 = en1 + 1
            en2 = IIf(st2 + i - 1 >= UBound(Arr, 1), UBound(Arr, 1), st2 + i - 1)
            Call merge2desc(irekae, indexer, tmp1, tmp2, st1, en1, st2, en2)
        Loop
        en2 = 0
    Loop
    Dim ret As Variant
    ReDim ret(LBound(Arr, 1) To UBound(Arr, 1), LBound(Arr, 2) To UBound(Arr, 2))
    For i = LBound(arr, 1) To UBound(arr, 1)
        For n = LBound(arr, 2) To UBound(arr, 2)
            If IsObject(arr(indexer(i), n)) Then
                Set ret(i, n) = arr(indexer(i), n)
            Else
                ret(i, n) = arr(indexer(i), n)
            End If
        Next
    Next
    Arr = ret
End Sub

Private Sub merge2desc(ByRef irekae As Variant, _
ByRef indexer As Variant, _
ByRef tmpArr() As Variant, _
ByRef tmpIndexer() As Variant, _
ByVal st1 As Long, _
ByVal en1 As Long, _
ByVal st2 As Long, _
ByVal en2 As Long)
    Dim j As Long
    Dim n As Long
    Dim i As Long
    For i = st1 To en2
        tmpArr(i) = irekae(i)
        tmpIndexer(i) = indexer(i)
    Next
    j = st1
    n = st2
    Do While (j < en1 + 1 Or n < en2 + 1)
        If n >= en2 + 1 Then
            irekae(j + n - st2) = tmpArr(j)
            indexer(j + n - st2) = tmpIndexer(j)
            j = j + 1
        ElseIf j < en1 + 1 And tmpArr(j) >= tmpArr(n) Then
            irekae(j + n - st2) = tmpArr(j)
            indexer(j + n - st2) = tmpIndexer(j)
            j = j + 1
        Else
            irekae(j + n - st2) = tmpArr(n)
            indexer(j + n - st2) = tmpIndexer(n)
            n = n + 1
        End If
    Loop
End Sub

呼び出し側のプログラム例

Dim a As Variant
Range("A1:B1048576").Select
a = Selection.Value
Call merge_sort2(a, 2) 'aの二次元配列に対して、2列目をキーにして並べ替えを行う。

プログラムを書いたのは大分前だけど、最近もこのプログラムの世話になったので、自分と同じ困った経験がある人はいるだろうと思い、qiitaに上げました。

もし不具合などあればコメントください。

6
3
0

Register as a new user and use Qiita more conveniently

  1. You get articles that match your needs
  2. You can efficiently read back useful information
  3. You can use dark theme
What you can do with signing up
6
3